Το φως της δημοσιότητας είδε μία από τις μεγαλύτερες έρευνες που έγιναν για τον μυστικό πλούτο και τις συναλλαγές ηγετών, δισεκατομμυριούχων και πολιτικών προσώπων, οι οποίοι μέσω υπεράκτιων εταιρειών κρύβουν τον πλούτο τους και φοροδιαφεύγουν. Αν και κάποιοι έσπευσαν να δηλώσουν ότι όλα έγιναν κάτω από το «βλέμμα» του νόμου και πως τίποτα δεν είναι κρυφό, ωστόσο η δημοσιογραφική έρευνα που αποκαλύπτει τα πλούτη των πλουσίων, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι πολλοί ηγέτες έχουν κρύψει περιουσιακά στοιχεία τα οποία δεν μπορούν να δικαιολογήσουν.
Σύμφωνα με την έρευνα Pandora Papers της ICIJ, που δημοσιεύεται σε μεγάλα ΜΜΕ διεθνώς, ηγέτες, όπως ο πρωθυπουργός της Τσεχίας, ο βασιλιάς της Ιορδανίας, οι πρόεδροι της Κένυας και του Ισημερινού έχουν κρύψει περιουσιακά στοιχεία σε υπεράκτιες εταιρείες, με στόχο την φοροδιαφυγή.
Ο φάκελος που διέρρευσε αφορά σε αποκαλύψεις για 35 νυν και πρώην ηγέτες και περισσότερους από 300 αξιωματούχους και γνωστές προσωπικότητες. Περιλαμβάνονται επίσης, περισσότεροι από 400 πολιτικοί, κρατικοί λειτουργοί όπως δικαστές, δήμαρχοι, στρατιωτικοί, επιχειρηματίες και καλλιτέχνες.
Τα έγγραφα αποκαλύπτουν ότι ο Βασιλιάς της Ιορδανίας συγκέντρωσε κρυφά 70 εκατομμύρια λίρες Αγγλίας και ακίνητη περιουσία στις ΗΠΑ.
Από την έρευνα δεν θα μπορούσε να εξαιρεθεί ούτε η κρυφή ερωτική ζωή του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, η ερωμένη του οποίου ζει σε κατοικία αξίας 4,1 εκατ. δολαρίων στο Μονακό.
Ανάμεσα στα ονόματα φιγουράρει και εκείνο του πρώην Βρετανού πρωθυπουργού, Τόνι Μπλερ και της συζύγου του όπου αποκαλύπτεται πως απέκτησαν 312.000 λίρες. Σύμφωνα με τις αποκαλύψεις, το ζεύγος αγόρασε offshore εταιρεία με την οποία αποκτήθηκε γραφείο στο Λονδίνο.
Στα Pandora Papers εντοπίζει κανείς και το όνομα του Τσέχου πρωθυπουργού, Αντρέι Μπάμπις, ο οποίος δεν μπόρεσε να δώσει σαφείς εξηγήσεις για τα υπεράκτια επενδυτικά κεφάλαια με τα οποία απέκτησε δύο βίλες των 12 εκατ. λιρών, και οι δύο στη νότια Γαλλία.
H Σακίρα και ο Νίκος Αναστασιάδης στη λίστα
Σύμφωνα με δημοσιεύματα των Guardian και BBC που συμμετέχουν στην έρευνα, η πριγκίπισσα Λάλλα Χάσνα του Μαρόκου βρέθηκε να κατέχει σε δίκτυο υπεράκτιων εταιρειών, μία εταιρεία στην οποία είχε αγοράσει ιδιωτική κατοικία αξίας 11 εκατ. ευρώ στο Λονδίνο, κοντά στο Kensington Palace. Η δημοφιλής τραγουδίστρια Σακίρα, είναι ανάμεσα στα ονόματα της λίστας Pandora Papers. Ωστόσο, ο δικηγόρος της δηλώνει ότι όλοι οι λογαριασμοί της Σακίρα έχουν δηλωθεί και επιπλέον δεν της προσφέρουν κάποια προνομιακή φορολογική μεταχείριση.
Ο εμίρης του Κατάρ, Χαμάντ Μπιν Καλίφα Αλ Θανί, αξιοποιεί offshore εταιρείες για να πραγματοποιεί επενδύσεις και να διαχειρίζεται τον πλούτο του. Επίσης, ο Ινδός πρώην άσος του κρίκετ Σαχίν Τεντουλκάρ φιγουράρει ανάμεσα στα ονόματα.
Άλλα ονόματα που ξεχωρίζουν είναι εκείνο του πρώην επικεφαλής του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος-Καν, του supermodel από τη Γερμανία Κλόντια Σίφερ, των υπουργών Οικονομικών Ολλανδίας, Βραζιλίας και Πακιστάν, κ.α., οι οποίοι κατέφυγαν σε offshore εταιρείες προκειμένου να κρύψουν τον πλούτο τους για να μην φορολογηθούν, δημιουργώντας παράλληλα περιουσίες εκατομμυρίων και δισεκατομμυρίων.
Σύμφωνα με την έρευνα, νομική εταιρεία που ίδρυσε ο πρόεδρος της Κύπρου, Νίκος Αναστασιάδης φέρεται να παρουσιάζει «εικονικούς» ιδιοκτήτες προκειμένου να αποκρύψει τους πραγματικούς κατόχους μιας σειράς από offshore εταιρείες. Ανάμεσά τους περιλαμβάνεται και ένας Ρώσος πολιτικός, ο οποίος κατηγορείται για υπεξαίρεση. Ωστόσο, σύμφωνα με το δημοσίευμα του BBC, η κυπριακή εταιρεία διαψεύδει την πληροφορία αυτή.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας και ο πρωθυπουργός της Τσεχίας
Στη λίστα συμπεριλαμβάνονται ακόμη ο πρωθυπουργός της Τσεχίας Αντρέι Μπάμπις, ένας δισεκατομμυριούχος που εξελέγη το 2017 καθώς υποσχέθηκε στους ψηφοφόρους του ότι θα πατάξει τη διαφθορά. Τα στοιχεία που διέρρευσαν αποδεικνύουν ότι το 2009 ο Μπάμπις διοχέτευσε 22 εκατομμύρια δολάρια σε δίκτυο εταιρειών, για να αγοράσει μία έπαυλη κοντά στην Κυανή Ακτή. Η έπαυλη περιλαμβάνει μεταξύ άλλων δύο πισίνες και ιδιωτικό κινηματογράφο. Σύμφωνα με την τσεχική ιστοσελίδα Investigace.cz η ιδιοκτησία των εταιρειών αυτών δεν περιλαμβανόταν στη δήλωση περιουσιακών στοιχείων που είχε υποβάλει ο Αντρέι Μπάμπις. Ο ίδιος δεν έδωσε απαντήσεις.
Και ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολόντιμιρ Ζελένσκι φαίνται πως έχει εταιρεία με έδρα τις βρετανικές Παρθένες Νήσους. Έναν μήνα πριν από τη νίκη του στις προεδρικές εκλογές του 2019 ο πρώην ηθοποιός που έγινε πολιτικός είχε πωλήσει το μερίδιό του στην εταιρεία Maltex στον Σεργκέι Σεφίρ, στενό φίλο και συνεργάτη του.
Επίσης, η οικογένεια του προέδρου του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίγιεφ, αγόρασε 17 ακίνητα, καθώς και ένα κτηριακό συγκρότημα γραφείων στο Λονδίνο, αξίας 33 εκατ. λιρών (περίπου 38,5 εκατ. ευρώ).
Και ο πρόεδρος της Κένυας Ουχούρου Κενιάτα, γόνος πολιτικής δυναστείας που εξελέγη με «σημαία» την καταπολέμηση της διαφθοράς, φέρεται ως ιδιοκτήτης -μαζί με τη μητέρα του- κρυφής εταιρείας στον Παναμά.
Πώς έγινε η έρευνα
Στην έρευνα, που διενήργησε το διεθνές δίκτυο International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ) συμμετείχαν δημοσιογράφοι από 150 κορυφαία μέσα ενημέρωσης ανά τον κόσμο.
Συνήθως στις εταιρείες αυτές διακινούνται μεγάλα ποσά, με αποτέλεσμα ο δικαιούχος να αποκρύπτει την πραγματική του περιουσιακή κατάσταση από τις φορολογικές αρχές της χώρας του. Σε πολλές χώρες η λειτουργία των offshore εταιρειών δεν είναι παράνομη, αλλά οι συναλλαγές αυτές των πλούσιων και ισχυρών ασφαλώς προκαλούν πολλά ερωτήματα περί του «νόμιμου και ηθικού».
Σύμφωνα με το διεθνές δημοσιογραφικό δίκτυο ICIJ τα Pandora Papers δείχνουν ότι είναι πολλοί οι ισχυροί που, αντί να καταπολεμούν το σύστημα των offshore εταιρειών, προσπαθούν και οι ίδιοι να επωφεληθούν από αυτό.
